รูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะ อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม

Abstract

การวิจัยเป็นการศึกษารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะ อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะ 2)ศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้าน น้ำและขยะ อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม 3)เพื่อหารูปแบบการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะ โดยข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ได้จากการสำรวจเชิงพื้นที่อำเภออัมพวาโดยเลือกพื้นที่แบบเจาะจงตามโครงสร้างทางสังคมคือเทศบาลตำบลอัมพวา อบต.ท่าคา อบต.สวนหลวง อบต.บางแค อบต.เหมืองใหม่ อบต.แควอ้อม อบต.บางนางลี่ สำหรับการวิจัยเชิงปริมาณกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาคือ ประชาชนที่อยู่ในพื้นที่อำเภออัมพวา จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 1,364 คน ใช้วิธีเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบสัดส่วนอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่แบบสอบถาม โดยสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและการทดสอบ One- Way ANOVA โดยกำหนดค่าระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 สำหรับตัวแปร 2 กลุ่มใช้ t-test และตัวแปร 2 กลุ่มขึ้นไปใช้ ค่าสถิติ F- test เมื่อพบความแตกต่างจะทดสอบค่าความแตกต่างเป็นรายคู่ โดยใช้สถิติ LSD (Least Significant Difference Method) และการวิจัยเชิงคุณภาพเลือกกลุ่มตัอย่างแบบเจาะจงในพื้นที่6ตำบลได้แก่อบต.ท่าคา อบต.สวนหลวง อบต.บางแคอบต.เหมืองใหม่ อบต.แควอ้อม อบต.บางนางลี่ จำนวนประชากร 60 คน การวิเคราะห์ข้อมูลนำเนื้อหาวิจัยในเชิงปริมาณมาสังเคราะห์และสร้างกรอบคำถามในเนื้อหาสาระมาทำการสัมภาษณ์และสนทนากลุ่ม ผลการศึกษาพบว่า ระดับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะระดับการมีส่วนร่วมในรายด้านอยู่ในระดับปานกลางได้แก่ด้านการวางแผน ด้านการปฏิบัติการ ด้านการประเมินผล ส่วนด้านการได้รับประโยชน์อยู่ในระดับน้อย ดังนั้นระดับการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะ ในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการน้ำและขยะซึ่งประกอบด้วย อายุ ระยะเวลาที่อยู่ในชุมชน การเป็นสมาชิก มีความแตกต่างกันที่นัยสำคัญทางสถิติ 0.05 ในด้านปฏิบัติการ การรับประโยชน์ และด้านการประเมินผล ส่วนด้านการวางแผนไม่มีความแตกต่างกัน สำหรับปัจจัยด้านสถานภาพ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ มีความแตกต่างกันที่นัยสำคัญทางสถิติ0.05ในด้านด้านปฏิบัติการการรับประโยชน์ ส่วนการประเมินผลและการวางแผนไม่มีความแตกต่างกันสำหรับรูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะมีความสัมพันธ์กับการจัดการสิ่งแวดล้อมด้านน้ำและขยะอย่างมีส่วนร่วมใน4 ประการได้แก่ 1) การมีส่วนร่วมในด้านการวางแผนกำนดการวางแผนร่วมกัน กำหนดเป้ าหมาย ยุทธศาตร์ การตัดสินใจและการสร้างผู้นำรุ่นใหม่โดยผู้ใหญ่เป็นแบบอย่างที่ดี 2)การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติการ เป็นขั้นตอนในการปฏิบัติกิจกรรม และส่งเสริมช่วยเหลือให้ เกิดการปฏิบัติกิจกรรมตามแผน 3) การมีส่วนร่วมในการรับประโยชน์ เป็นการร่วมรับประโยชน์ที่เกิดขึ้นทั้งผลประโยชน์ทางตรงและผลประโยชน์ทางอ้อม 4) การมีส่วนร่วมติดตามประเมินผลและตรวจสอบเป็นการตรวจสอบการดำเนินงานและการสอบถามความคิดเห็น เพื่อให้ทราบถึงปัญหาที่เกิดขึ้นและนำไปปรับปรุงแก้ไขเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชนให้ดียิ่งขึ้นต่อไป ข้อเสนอแนะจากผลการศึกษา เพื่อให้ประชาชนมีระดับการมีส่วนร่วมเพิ่มขึ้นจำเป็นต้องกระตุ้นพฤติกรรมทางด้านจิตสำนึก โดยจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมด้วยจิตอาสาร่วมกัน โดยภาครัฐต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการร่วมคิดตั้งแต่ริเริ่มโครงการจนกระทั่งเสร็จสิ้น และต้องสร้างวัฒนธรรม การอยู่ร่วมกันอย่างเสมอภาคกัน จะก่อให้เกิดการมีส่วนร่วมอย่างเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น